AI araçlarından maksimum verim almak için prompt engineering (istem mühendisliği) şart. ChatGPT, Claude ve Gemini’den nasıl daha iyi sonuçlar alırsınız?
Prompt Engineering Nedir?
Prompt engineering, AI araçlarına verdiğiniz komutları (prompt) en etkili şekilde yazma sanatıdır. İyi bir prompt, AI’dan kaliteli, doğru ve kullanışlı cevaplar almanızı sağlar.
Neden Önemli?
- ✅ Aynı araçtan %500 daha iyi sonuçlar alabilirsiniz
- ✅ Zamandan tasarruf edersiniz (daha az deneme-yanılma)
- ✅ Daha doğru ve kullanışlı çıktılar üretirsiniz
- ✅ AI’ın gerçek potansiyelini ortaya çıkarırsınız
Temel Prompt Yazma Kuralları
1. Açık ve Spesifik Olun
❌ Kötü Prompt:
"Blog yazısı yaz"
✅ İyi Prompt:
"Yapay zeka ile içerik üretimi hakkında 1500 kelimelik bir blog yazısı yaz. Hedef kitle: Pazarlamacılar. Ton: Profesyonel ama samimi. SEO anahtar kelimesi: 'AI içerik üretimi'. H2 ve H3 başlıklar kullan. Giriş, 5 ana bölüm ve sonuç içersin."
2. Bağlam (Context) Verin
❌ Kötü Prompt:
"Email yaz"
✅ İyi Prompt:
"Potansiyel bir müşteriye satış emaili yaz. Ben bir SaaS şirketinde satış müdürüyüm. Ürünümüz: Proje yönetimi yazılımı. Müşteri profili: 50-100 kişilik teknoloji şirketi. Amaç: Demo toplantısı ayarlamak. Ton: Profesyonel ve ikna edici, ancak pushy olmayan."
3. Format Belirtin
❌ Kötü Prompt:
"Python kod örneği ver"
✅ İyi Prompt:
"Python'da REST API oluşturmak için Flask örneği ver. Format: 1. Kod bloğu (syntax highlighting ile) 2. Satır satır açıklama 3. Kullanım örneği 4. Olası hatalar ve çözümleri"
4. Rol Verin (Role Prompting)
✅ Etkili Roller:
"Sen deneyimli bir Python geliştiricisisin..." "Sen profesyonel bir copywriter olarak..." "Sen pazarlama uzmanı bir danışman olarak..." "Sen SEO uzmanı bir içerik yazarı olarak..."
AI Araçlarına Göre Prompt Stratejileri
ChatGPT için Prompt İpuçları
ChatGPT en çok yönlü AI aracıdır. İyi prompt ile sınırları zorlayabilirsiniz.
Zincirleme Promptlar (Chain of Thought):
"Bu problemi adım adım çözelim: 1. Önce problemin ana noktalarını listele 2. Her nokta için olası çözümler öner 3. Çözümleri değerlendir 4. En iyi çözümü detaylandır"
Few-Shot Learning:
"Ürün açıklaması yaz. İşte örnekler: Örnek 1: Ürün: Kablosuz kulaklık Açıklama: 'Premium ses kalitesi...[örnek devam eder]' Örnek 2: Ürün: Akıllı saat Açıklama: 'Tarzınızı tamamlayan...[örnek devam eder]' Şimdi şu ürün için aynı stilde açıklama yaz: Ürün: Laptop çantası"
👉 Detay: ChatGPT kullanım rehberi
Claude AI için Prompt İpuçları
Claude AI uzun belgeler ve detaylı analiz için mükemmeldir.
Uzun Belgeler için:
"[Uzun belge/kod buraya yapıştırılır] Bu belgeyi analiz et ve: 1. Ana temaları özetle 2. Güçlü ve zayıf yönleri belirt 3. İyileştirme önerileri sun 4. Eylem adımları çıkar"
Kod Review için:
"[Kod buraya yapıştırılır] Bu kodu review et: 1. Bug'ları tespit et 2. Performans sorunlarını işaretle 3. Best practice ihlallerini göster 4. Refactoring önerileri ver 5. Düzeltilmiş versiyonu yaz"
👉 Detay: Claude AI kullanım rehberi
Google Gemini için Prompt İpuçları
Google Gemini güncel bilgi ve multimodal görevler için idealdir.
Güncel Bilgi için:
"2025'in ilk çeyreğinde yapay zeka alanındaki en önemli gelişmeleri araştır. Kaynaklarını belirt. Son 3 ayı kapsa."
Görsel Analiz için:
"[Görsel yüklenir] Bu görselde: 1. Neler görüyorsun? 2. Teknik özellikler neler? (kompozisyon, ışık vb.) 3. Hangi bağlamda kullanılabilir? 4. İyileştirme önerileri"
👉 Detay: Google Gemini kullanım rehberi
Gelişmiş Prompt Teknikleri
1. Chain of Thought (CoT)
AI’dan adım adım düşünmesini isteyin:
"Bu matematik problemini adım adım çöz. Her adımda ne yaptığını açıkla."
2. Zero-Shot vs Few-Shot
Zero-Shot: Örnek vermeden direkt istek
"Python'da liste sıralama fonksiyonu yaz"
Few-Shot: Önce örnekler verin
"İşte 3 örnek fonksiyon: [örnekler] Şimdi benzer bir fonksiyon yaz ama [farklılık]"
3. Self-Consistency
Birden fazla cevap isteyip en iyisini seçin:
"Bu soru için 3 farklı çözüm yolu öner. Her birinin artı-eksilerini listele. Sonra en iyisini öner ve nedenini açıkla."
4. Constrained Generation
Kısıtlamalar koyun:
"Tweet yaz. Kısıtlamalar: - Maksimum 280 karakter - 2-3 hashtag - Emoji kullan ama abartma - Call-to-action içersin - Profesyonel ton"
Özel Kullanım Senaryoları
İçerik Üretimi için Promptlar
Blog Yazısı:
"[Konu] hakkında [Kelime sayısı] kelimelik blog yaz. Hedef kitle: [Tanım] Anahtar kelime: [SEO keyword] Yapı: Giriş + [X] ana bölüm + Sonuç Ton: [Profesyonel/Samimi/Eğlenceli] Eklenecekler: İstatistikler, örnekler, listeler"
Sosyal Medya:
"[Platform] için 10 post fikri üret. Tema: [Konu] Format: [Görsel/Video/Carousel] Hedef: [Etkileşim/Trafik/Satış] Her fikir için: Başlık + Özet + Hashtag önerileri"
Kod Yazımı için Promptlar
"[Dil]'de [Fonksiyon/Sınıf/Script] yaz. Giriş: [Input formatı] Çıkış: [Output formatı] Kısıtlamalar: [Performans/Memory vb.] Ek gereksinimler: [Hata yönetimi, logging vb.] Kod + Açıklama + Test örnekleri + Edge case'ler ver"
Araştırma için Promptlar
Perplexity AI veya Google Gemini ile:
"[Konu] hakkında detaylı araştırma yap. Odak: [Spesifik açı] Zaman aralığı: [Tarih aralığı] Kaynak türleri: [Akademik/Haber/Blog] Rapor formatı: 1. Executive Summary 2. Ana Bulgular 3. Trend Analizi 4. Öneriler 5. Kaynaklar (URL'lerle)"
Prompt Optimization: İterasyonla İyileştirme
Adım 1: Basit Başlayın
"Yapay zeka hakkında blog yazısı yaz"
Adım 2: Detay Ekleyin
"Yapay zeka nedir ve nasıl çalışır konusunda 1500 kelimelik blog yazısı yaz"
Adım 3: Bağlam ve Format
"Yapay zeka nedir konusunda teknoloji meraklıları için 1500 kelimelik blog yaz. Giriş-gelişme-sonuç yapısı. H2 ve H3 başlıklar kullan."
Adım 4: Spesifik Talimatlar
"Sen bir teknoloji yazarısın. Yapay zeka nedir ve nasıl çalışır konusunda başlangıç seviyesi teknoloji meraklıları için 1500 kelimelik blog yaz. Yapı: - Dikkat çekici giriş (100 kelime) - AI tanımı (200 kelime) - Nasıl çalışır (400 kelime, örneklerle) - Kullanım alanları (400 kelime, 5 örnek) - Geleceği (200 kelime) - CTA ile sonuç (100 kelime) Ton: Samimi ve bilgilendirici Örnekler: ChatGPT, Midjourney gibi popüler araçlar SEO: 'yapay zeka nedir' anahtar kelimesi %1-2 yoğunluk"
Yaygın Prompt Hataları
❌ Hata 1: Çok Genel Prompt
“Yardım et” → Neye yardım? Nasıl?
❌ Hata 2: Çok Fazla Bilgi
10 sayfalık bağlam → AI kaybolur, odaklanamaz
❌ Hata 3: Belirsiz Talimatlar
“Güzel bir metin yaz” → “Güzel” subjektif, ölçülemez
❌ Hata 4: Format Belirtmeme
“Analiz yap” → Nasıl formatta? Liste? Paragraf? Tablo?
❌ Hata 5: Tek Denemede Pes Etme
İlk cevap kötüyse, prompt’u iyileştirin ve tekrar deneyin!
Diğer AI Araçları için Promptlar
Görsel Üretimi (Midjourney)
Midjourney için etkili prompt yapısı:
[Konu] + [Stil] + [Işık] + [Detaylar] + [Parametreler] Örnek: "a futuristic city at sunset, cyberpunk style, neon lights, volumetric fog, cinematic lighting, hyper detailed, 8k --ar 16:9 --v 6.1 --s 500"
Ses Üretimi (ElevenLabs)
ElevenLabs için metin hazırlama:
- Noktalama işaretleri önemli (duraklama için)
- BÜYÜK HARF vurgu yapar
- Parantez (ara açıklama) için
- Üç nokta… duraklama yaratır
Video Üretimi (Runway ML)
Runway ML Gen-2 için prompt:
"[Sahne açıklaması], [Kamera hareketi], [Stil/mood], [Lighting]. Örnek: A lone astronaut walking on Mars surface, camera slowly zooming out, cinematic sci-fi style, golden hour lighting"
Prompt Template Kütüphanesi
1. Analiz Template
"[Konu/Belge] analiz et: 1. Ana noktaları özetle 2. Güçlü ve zayıf yönleri belirt 3. Fırsatlar ve riskler 4. Öneriler ve sonraki adımlar"
2. Karşılaştırma Template
"[A] ve [B]'yi karşılaştır: - Özellikler (tablo halinde) - Artıları ve eksileri - Kullanım senaryoları - Fiyat/performans analizi - Sonuç ve öneri"
3. Problem Çözme Template
"Problem: [Tanım] Bağlam: [Detaylar] Kısıtlamalar: [Limitler] 3 farklı çözüm öner. Her biri için: - Yaklaşım - Artıları - Eksileri - Uygulama adımları - Tahmini süre/maliyet"
Sonuç: Prompt Engineering’i Geliştirin
İyi prompt yazımı, practice ile gelişir:
- Basit başlayın, iteratif iyileştirin
- Başkalarının başarılı promptlarını inceleyin
- Farklı AI araçları test edin: ChatGPT, Claude, Gemini
- Prompt kütüphanesi oluşturun (Notion AI ile)
- Sürekli deneyin ve öğrenin
Doğru promptlarla, AI araçlarından %500 daha fazla değer alabilirsiniz!
